In een brochure, die handelde over de vraag, of God ooit alle mensen zal behouden, las ik het volgende:
"Het is trouwens opmerkelijk dat de christelijke kerk in meerderheid de alverzoeningsleer steeds heeft afgewezen, zelfs wanneer die het vurigst en bekwaamst werd verdedigd. Daarin zien we de bewarende leiding van Gods Geest, die in de gemeente het besef van Gods heiligheid en gerechtigheid en van de klare uitspraken van zijn Woord levend hield. Steeds bleef de gemeente (in haar grote geheel) zich ervan bewust, dat Gods heiligheid nooit tegen zijn liefde uitgespeeld mag worden: dat geen gevoelens en redeneringen ooit mogen ingaan tegen Gods eigen uitspraken; en dat de alverzoeningsleer het enorme gevaar van onbekommerdheid ten aanzien van de eeuwigheid in zich bergt, die de ernst van het evangelie ondergraaft."
(W.J. Ouweneel "De Alverzoening" pag. 8)
De schrijver beroept zich in het bovenstaande op de gemeentegeschiedenis en ontleent daaraan een argument om de waarheid, dat God de Behouder is van alle mensen, af te wijzen. Maar de teleurstellende geschiedenis van de kerk leert ons hoe zwak een dergelijk argument is. Bovendien leert de Schrift ons hoe voorzichtig we moeten zijn om aan die geschiedenis af te lezen, of onze ideeën overeenkomen met de waarheid van God. Paulus zegt namelijk, dat er een tijd komt, dat de mensen de gezonde leer niet meer zullen verdragen, maar dat zij hun oor van de waarheid zullen afkeren en zich richten tot de verdichtsels. (2 Timoteüs 4:3 en 4) De apostel schrijft dat in zijn laatste brief, waarin hij ook aankondigde, dat hij spoedig zou sterven. (vers 7,8) En uit de geschiedenis van de gemeente van Christus blijkt, hoe spoedig na de dood van Paulus die verdichtsels de kerk zijn binnengeslopen.
Heeft de bewarende leiding van Gods Geest er voor gezorgd, dat de waarheid over de doop, over de verhouding tussen kerk en staat, over liturgische gewoonten, over het verbond, over de toekomst van Israel en het duizendjarig vrederijk zuiver is bewaard gebleven? Vanwaar dan die elkaar tegensprekende meningen? Het antwoord op de vragen, waarmee we ons in dit boek bezighouden, zullen we moeten vinden in het Woord alleen. De kerkgeschiedenis kan ons gemakkelijk tot verkeerde gedachten brengen.
Uit de geschiedenis blijkt, dat de kerk ten opzichte van Gods volk en oogappel een hoogmoedige houding ging aannemen en zich steeds meer ging zien als in de plaats gekomen van Israel. Terwijl de apostel de gemeente waarschuwt: "Wees niet hoogmoedig, maar vrees!" , als hij handelt over Israel. Zo hoogmoedig werd die houding, dat de kerk zich vaak niet heeft ontzien deel te nemen aan vervolging van Joden. Ook de kerk heeft Joods bloed aan de handen!
En het is die hoogmoedige houding van de kerk ten opzichte van de Joden, die een rij van dwalingen de gemeente binnenbracht. In dit boek houden we ons bezig met de vraag of God door het bloed van het kruis alles heeft verzoend (Kolossenzen 1:20). Daarom willen we ons beperken tot de dwaling, die christenen deed geloven, dat God na het oordeel zou overgaan tot het martelen in vuur van vele miljarden mensen en dat Hij daar nooit een einde aan zou maken. Welnu, men kwam er steeds meer toe de bijbel zo uit te leggen, dat er geen hoopvolle toekomst voor Israel zou zijn. En dat dat volk geheel zou zalig worden, werd ten stelligste ontkend. Want het zou bizar zijn te geloven, dat God een Behouder is van alle Israelieten / Israeliërs en dat Hij van de andere volken maar een deel zou behouden. En daarom: de kerk had de plaats van Israel ingenomen en er was maar één volk, dat geheel zalig worden zou en dat was die kerk.
Wat betreft het enorme gevaar van onbekommerdheid ten aanzien van de eeuwigheid, die de ernst van het evangelie ondergraaft, waarvan sprake is in het bovenstaande citaat, deze opmerking:
Het is goed in te denken, dat men voor dit gevaar vreest. Maar om die onbekommerdheid tegen te gaan, mogen we toch niet gaan verkondigen, dat God de straffen in de hel tot in het oneindige zal laten voortduren, als de Schriften die eindeloze hellestraf niet kennen.
Iemand stelde de vraag:
"Is die leer van de verzoening van alle mensen een nieuwe leer? Waarom hoorde ik daar nooit eerder van?"
Die vraag: "Waarom hoorde ik daar nooit eerder van?", hebben mensen zich ook gesteld, toen aan het einde van de Middeleeuwen mannen, zoals Luther en Calvijn, de zaligheid door genade alleen begonnen te prediken. Ook toen er in de 19de eeuw plotseling aandacht kwam voor het profetische Woord en de wondere toekomst, die Israel nog wacht, vroegen mensen zich af, waarom ze daar niet veel eerder van op de hoogte waren gebracht.
Is die totale verzoening een nieuwe leer, of vinden we die al veel eerder in de geschiedenis van de gemeente van Christus?
We kunnen nu al die Schriftwoorden, die ervan spreken, dat het in Gods bedoeling ligt alle mensen terecht te brengen, gaan herhalen. Daarmee zouden we aantonen, dat de betreffende leer niet nieuw is, maar zo oud als de bijbel zelf.
Het is bij weinigen bekend, dat het goede nieuws van de totale verzoening bekend was bij de meerderheid van de christenen van de eerste tot aan de vierde eeuw. De oudste orthodoxe geloofsbelijdenis werd geformuleerd in de vierde eeuw en is bekend als de Apostolische Geloofsbelijdenis. Daarin wordt met geen woord gesproken van een eindeloze hellestraf!! Dat is al zeer veelzeggend!
(in een oude versie van die geloofsbelijdenis wordt er gesproken van Christus, die "ter helle nederdaalde". Maar dit is een gevolg van de onjuiste vertaling. Het woord "hades" werd in de O.V. vertaald met het woord "hel". De N.V. heeft die fout niet gemaakt en vertaalde met "dodenrijk".)
Augustinus, een zeer invloedrijk kerkvader schrijft in "Het Handboekje", dat
"sommigen, ja zelfs de meerderheid, de eeuwige straf van de verdoemden en hun steeds zonder onderbreking voortdurende kwellingen, uit menselijk gevoel bejammeren en niet geloven, dat het zo zal zijn. (..) Want, zo zeggen zij, God zal niet vergeten genadig te zijn noch in zijn toorn zijn barmhartigheden weerhouden."
Augustinus, die zelf meende dat God wel de ongelovigen eindeloos zou martelen, meldt ons, dat er nog in zijn dagen, dat is rond het jaar 400, in kerken en gemeenten de boodschap werd gebracht, dat God - weliswaar door het gericht heen - de hele mensheid zou gaan behouden. Ja, in die dagen meende zelfs de meerderheid van de christenen nog, dat de eindeloze marteling in de hel in de bijbel niet wordt geleerd.
Grote figuren uit de eerste eeuwen van de kerkgeschiedenis, zoals Origenes, Ireneüs, Clemens van Alexandrië, Eusebius en Gregorius van Nianza geloofden op dit punt nog de Schrift. Een grote ommekeer is gekomen sinds Augustinus en nog later, toen de duistere Middeleeuwen aanbraken.
De geschiedenis leert ons, dat de kerken in meerderheid de blijde boodschap van de totale verzoening kenden en leerden in de eerste drie tot vierhonderd jaar na Christus.
De "toekomende eeuwen", waarvan de Schriften spreken, werden vervangen door een eindeloze eeuwigheid. Het dal van Hinnom (het gehenna) werd een mythische hel. Gods heilsplan voor de ganse schepping werd beperkt tot een triomferende kerk in de hemel.
Wat er ook veranderd moge zijn sinds de dagen van de Reformatie, de protestantse kerken zijn op deze punten niet teruggegaan naar de leer zoals die in het Woord te vinden is. En dan vooral de eeuwenlange ontkenning van het herstel van het gehele Israel en als gevolg daarvan de afwijzing van de redding van alle mensen heeft een sluier gelegd over de kerkgeschiedenis.
Het waren de Middeleeuwen, waarin met de grootste nadruk de "eeuwige" pijnen in de hel in het vooruitzicht werden gesteld aan mensen, die niet leefden en dachten overeenkomstig de leer van de kerk. En het zijn die eeuwen die we terecht kennen als de donkere Middeleeuwen en dan vooral donker in geestelijk opzicht. Het waren de donkerste tijden in de kerkgeschiedenis.
Heeft u een woord gelezen waar u meer over wil lezen, vul het dan hieronder in.
Naar hoofdstuk 46
Naar de indexpagina
